Mart, Gregoryen Takvimi‘ne göre yılın 3. ayı olup 31 gündür.
Antik Roma’da Mart ayının adı, Roma Savaş Tanrısı “Martius” idi ve bu ayın savaşa başlamak için şanslı bir zaman olduğu kabul edilirdi. Ocak ve şubat ayları, savaşmak için uygun olmadıklarından Roma takviminin ilk ayı Mart idi. Julius Caesar‘ın MÖ 45 yılındaki takvim reformundan sonra yıl, 1 ocak’ta başlatıldı. Buna rağmen pek çok ülkede, yılın mart ayı ile başlaması geleneğine devam edildi. 1 ocak, yeni yılın ilk günü olarak Fransa‘da 1564 yılında resmileşti. Büyük Britanya ve kolonilerinde ise 25 Mart geleneği, 1752 yılında Gregoryen takvimine geçene kadar sürdü.
Mart ayının adı pek çok dilde benzerdir: März (Maerz) (Almanca), Mars (Fransızca), Maris (Arapça), Marzo (İspanyolca), Marzo (İtalyanca), March (İngilzce) ve Maart (Flemenkçe).
1 Mart
- 1872 – Dünyanın ilk ulusal parkı olan Yellowstone Millî Parkı açıldı.
- 1896 – I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında Kral II. Menelik komutasındaki Etiyopya ordusu ile İtalyan kuvvetleri arasında Adowa Muharebesi gerçekleşti.
- 1896 – Henri Becquerel, radyoaktiviteyi keşfetti.
- 1919 – Sam-il Bağımsızlık Hareketi ile Kore tek taraflı bağımsızlığını ilan ederek Japon egemenliğinden kurtuldu.
- 1956 – Doğu Almanya‘da Ulusal Halk Ordusu kuruldu.
- Sandro Botticelli (d. 1445)
- Girolamo Frescobaldi (ö. 1643)
- Thomas Anders (d. 1963)
2 Mart
- 1888 – İstanbul Antlaşması‘nın taslak metni üzerinde uzlaşma sağlandı.
- 1919 – İlk Komünist Enternasyonal, Moskova‘da toplandı.
- 1956 – Fas, Fransa‘dan bağımsızlığını ilan etti.
- 2014 – İsrail’de Yeshiva protestoları patlak verdi.
- 2020 – Yahoo!‘nun 25. açılış yıl dönümünde Yahoo! Zaman Kapsülü açıldı.
- Mihail Gorbaçov (d. 1931)
- Selim Sırrı Tarcan (ö. 1957)
- Jon Bon Jovi (d. 1962)
3 Mart
- 1875 – Georges Bizet‘nin Carmen Operası, Paris‘te ilk kez sahnelendi.
- 1878 – Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı.
- 1903 – Beşiktaş Jimnastik Kulübü kuruldu.
- 1918 – Brest-Litovsk Antlaşması imzalandı.
- 1969 – NASA, Apollo 9 uzay aracını fırlattı.
- VIII. Clemens (ö. 1605)
- Alexander Graham Bell (d. 1847)
- Müslüm Gürses (ö. 2013)
4 Mart
- 1386 – II. Władysław Jagiełło, Polonya kralı oldu.
- 1925 – Türkiye‘de hükûmete olağanüstü yetkiler veren Takrir-i Sükûn Kanunu, TBMM‘de kabul edildi.
- 1933 – Franklin D. Roosevelt, 32. Amerika Birleşik Devletleri başkanı oldu.
- 1960 – La Coubre silah gemisi, Havana‘da boşaltılırken infilak etti.
- 1977 – Romanya Sosyalist Cumhuriyeti‘nde 7,2 şiddetindeki Vrancea depremi gerçekleşti.
- Selahaddin Eyyubi (ö. 1193)
- Antonio Vivaldi (d. 1678)
- Nikolay Gogol (d. 1852)
5 Mart
- 1906 – Filipinler‘in güneybatısındaki Moro İsyanı sırasında Birinci Bud Dajo Muharebesi başladı.
- 1933 – Almanya‘da yapılan genel seçimlerde Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi, %43,9 oy alarak çoğunluğu sağladı ve kesin olarak iktidara geldi.
- 1943 – Jet avcı uçağı Gloster Meteor, ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
- 1946 – Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen Demir Perde kavramı, ilk kez Winston Churchill‘in bir konuşmasında kullanıldı.
- 1970 – Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması yürürlüğe girdi.
- Alessandro Volta (ö. 1827)
- Josef Stalin (ö. 1953)
- Daniel Kahneman (d. 1934)
6 Mart
- 1853 – Giuseppe Verdi‘nin La traviata operası, Venedik‘te ilk kez sahnelendi.
- 1902 – Real Madrid futbol kulübü kuruldu.
- 1957 – Afrika‘da Altın Sahili, Gana adını alarak bağımsızlığını ilan etti.
- 1964 – II. Konstantin, Yunanistan kralı oldu.
- 1995 – Avrupa Birliği üyesi 15 ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı.
- Michelangelo (d. 1475)
- Ömer Seyfettin (ö. 1920)
- Valentina Tereşkova (d. 1937)
7 Mart
- 1138 – III. Konrad, Almanya kralı oldu.
- 1573 – Osmanlı-Venedik Savaşı‘nı sona erdiren ve Kıbrıs’ı Osmanlılara bırakan barış antlaşması imzalandı.
- 1876 – Alexander Graham Bell, telefonun patentini aldı.
- 1973 – Kohoutek Kuyruklu Yıldızı, ilk kez Çek astronom Luboš Kohoutek tarafından görüldü.
- 1984 – KKTC bayrağı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclisi tarafından onaylandı.
- John Herschel (d. 1792)
- Çetin Emeç (ö. 1990)
- Stanley Kubrick (ö. 1999)
8 Mart
- 1702 – II. James‘in kızı Anne, Büyük Britanya kraliçesi oldu.
- 1817 – New York Menkul Kıymetler Borsası kuruldu.
- 1963 – Suriye‘de Baas Partisi, darbeyle iktidara geldi.
- 1974 – Paris‘te Charles de Gaulle Havalimanı açıldı.
- 2014 – Malaysia Airlines’ın 370 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştiren uçak, Kuala Lumpur–Pekin seferi sırasında kayboldu.
- Otto Hahn (d. 1879)
- Konstandinos Karamanlis (d. 1907)
- Johannes Diderik van der Waals (ö. 1923)
9 Mart
- 1226 – Celâleddin Harezmşah, Tiflis‘i ele geçirdi.
- 1788 – Çubuksuz sarmal gökadası NGC 2841, gökbilimci William Herschel tarafından keşfedildi.
- 1814 – Napolyon ordularının sürekli yenilgiye uğrayıp geri çekildikleri bir dönemde Viyana Kongresi toplandı.
- 1842 – Giuseppe Verdi‘nin opera eseri Nabucco ilk kez Milano‘da sahnelendi.
- 2015 – Sadece güneş enerjisi kullanarak dünya turu yapacak olan Solar Impulse 2, uçuşuna Abu Dabi‘den başladı.
- Amerigo Vespucci (d. 1454)
- Yuri Gagarin (d. 1934)
- Charles Bukowski (ö. 1994)
10 Mart
- MÖ 241 – Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında Aegates Adaları Deniz Muharebesi gerçekleşti.
- 1945 – Tokyo Bombardımanı: ABD, Tokyo‘yu Napalm bombalarıyla yüklü 275 tane B-29 uçağıyla bombaladı.
- 1972 – TBMM; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını onayladı.
- 2004 – Kostas Karamanlis, Yunanistan başbakanı oldu.
- 2006 – Mars Reconnaissance Orbiter yörünge aracı, Mars‘a ulaştı.
- Taras Şevçenko (ö. 1861)
- Boris Vian (d. 1920)
- Sharon Stone (d. 1958)
11 Mart
- 1941 – ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt, Lend-Lease Yasasını imzaladı.
- 1985 – Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliğine getirildi.
- 1990 – Şili‘de Augusto Pinochet‘nin diktatörlüğü sona erdi.
- 2011 – Japonya‘nın Tōhoku bölgesinde Tōhoku depremi ve tsunamisi meydana geldi.
- 2020 – Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19 salgınını pandemi ilan etti.
- Harold Wilson (d. 1916)
- Alexander Fleming (ö. 1955)
- Didier Drogba (d. 1978)
12 Mart
- 1894 – Coca-Cola, ilk kez şişede satılmaya başlandı.
- 1938 – Almanya askerî birlikleri Avusturya topraklarına girdi ve ertesi gün resmen ilhak etti.
- 1968 – Mauritius, Birleşik Krallık‘tan bağımsızlığını ilan etti.
- 1971 – Türk Silahlı Kuvvetleri, 12 Mart Muhtırası‘nı verdi.
- 2003 – Sırbistan Başbakanı Zoran Đinđić, Belgrad‘da öldürüldü.
- Cesare Borgia (ö. 1507)
- Mitt Romney (d. 1947)
- Charlie Parker (ö. 1955)
13 Mart
- 1781 – Güneş Sistemi‘nin yedinci gezegeni olan Uranüs, gök bilimci William Herschel tarafından keşfedildi.
- 1933 – Almanya’da Joseph Goebbels, Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanı oldu.
- 1940 – Finlandiya‘nın teslim olması ile SSCB Finlandiya Seferi tamamlandı.
- 1969 – NASA‘nın Apollo programındaki üçüncü mürettebatlı uzay uçuşu olan Apollo 9, Dünya‘ya döndü.
- 1992 – Erzincan‘da Richter ölçeğine göre 6,8 büyüklüğündeki depremde 653 kişi öldü.
- Kemal Tahir (d. 1910)
- Sergey Vitte (ö. 1915)
- Ivo Andrić (ö. 1975)
14 Mart
14 Mart: Türkiye‘de Tıp Bayramı
- 1575 – Edirne‘de bulunan Selimiye Camii ibadete açıldı.
- 1800 – VII. Pius, papalık görevine başladı.
- 1939 – Slovak Cumhuriyeti kuruldu.
- 2004 – Vladimir Putin, oyların %71’ini alarak ikinci dönem için cumhurbaşkanlığına seçildi.
- 2013 – Şi Cinping, Çin devlet başkanı oldu.
- Albert Einstein (d. 1879)
- Aamir Khan (d. 1965)
- Stephen Hawking (ö. 2018)
15 Mart
- 1917 – II. Nikolay, kendisi ve oğlu adına tahttan feragat etti.
- 1928 – Japonya‘da 15 Mart Olayı gerçekleşti.
- 1945 – II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi‘nde Yukarı Silezya Taarruzu başladı.
- 2003 – Hu Cintao, Çin‘in 4. devlet başkanı olarak göreve başladı.
- 2011 – Suriye İç Savaşı başladı.
- Jül Sezar (ö. MÖ 44)
- Pargalı İbrahim Paşa (ö. 1536)
- Refik Halit Karay (d. 1888)
16 Mart
- 1920 – İtilaf Devletleri, İstanbul‘u işgal etti.
- 1921 – Rusya SFSC, Moskova Antlaşması‘nın imzalanması ile Ankara Hükümeti‘ni resmen tanıdı.
- 1926 – Robert H. Goddard, ilk sıvı yakıtlı roketi fırlattı.
- 1968 – Vietnam Savaşı sırasında My Lai Katliamı gerçekleştirildi.
- 2022 – Japonya‘nın doğusunda Fukuşima açıklarında 7.3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
- Georg Ohm (d. 1789)
- Selma Lagerlöf (ö. 1940)
- Haldun Taner (d. 1915)
17 Mart
- 1805 – İtalya Krallığı kuruldu.
- 1941 – Alman denizaltı kaptanı Otto Kretschmer‘in denizaltısı batırıldı ve kendisi esir alındı.
- 1948 – Belçika, Fransa, Hollanda, İngiltere, Lüksemburg arasında Brüksel Anlaşması imzalandı ve Batı Avrupa Birliği kuruldu.
- 1969 – Golda Meir, İsrail‘in ilk kadın başbakanı oldu.
- 2004 – Kosova‘da Mart Huzursuzluğu olarak adlandırılan etnik şiddet olayı yaşandı.
- Christian Andreas Doppler (ö. 1853)
- Giovanni Trapattoni (d. 1939)
- Louis Kahn (ö. 1974)
18 Mart
18 Mart: Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü
- 235 – Roma imparatoru Alexander Severus bir suikast sonucu öldürüldü ve imparatorluğu zayıflatan Üçüncü Yüzyıl Krizi başladı.
- 1871 – Paris Komünü kuruldu.
- 1915 – Çanakkale Boğazı‘nda ağır hasar gören Birleşik Donanma‘nın geri çekilmesi ile Çanakkale Deniz Harekâtı sona erdi.
- 1962 – Cezayir Bağımsızlık Savaşı: Fransa, Cezayirli direnişçilerle anlaşmaya vardı.
- 1965 – Sovyet kozmonot Aleksey Leonov, uzayda ilk yürüyüşü gerçekleştirdi.
- Rudolf Diesel (d. 1873)
- Eleftherios Venizelos (ö. 1936)
- Erich Fromm (ö. 1980)
19 Mart
- 1279 – Song Hanedanı ile Moğol Yuan Hanedanı arasında Yamen Muharebesi gerçekleşti.
- 1452 – III. Frederik, Papa tarafından taç takılan son Kutsal Roma imparatoru oldu.
- 1915 – Plüton‘un ilk fotoğrafı çekildi.
- 2006 – Azerbaycan Millî Direniş Teşkilatı kuruldu.
- 2011 – Libya ayaklanması‘na müdahale için Libya bombardımanı başlatıldı.
- İbn Haldun (ö. 1406)
- Arthur Balfour (ö. 1930)
- Bruce Willis (d. 1955)
20 Mart
- 1602 – Hollanda Doğu Hindistan Şirketi kuruldu.
- 1815 – Napolyon, düzenli ordu ve gönüllü güçler eşliğinde Paris‘e girdi, Yüz Gün Savaşı başladı.
- 1942 – Korgeneral Anders, Leh mahkumlarının gulaglardan salınması için Josef Stalin ile görüşme yaptı.
- 1956 – Tunus, Fransa‘dan bağımsızlığını kazandı.
- 1995 – Tokyo metrosuna düzenlenen sarin gazı saldırısında 12 kişi öldü, 1300 kişi yaralandı.
- 2003 – Irak Savaşı: ABD – Irak arasındaki ilk çarpışmalar başladı.
- I. Abdülhamid (d. 1725)
- Frederick Winslow Taylor (d. 1856)
- Falih Rıfkı Atay (ö. 1971)
21 Mart
- 1590 – Osmanlı Devleti ve Safevî Devleti arasında, Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı.
- 1871 – Otto von Bismarck, prens unvanı alarak Almanya şansölyeliğine atandı.
- 1960 – Sharpeville Katliamı: Güney Afrika‘da polis, silahsız bir grup siyah göstericinin üzerine ateş açtı: 69 siyah öldü, 180’i yaralandı.
- 1968 – İsrail zaferi ile sonuçlanan Karameh Muharebesi gerçekleşti.
- 1990 – Namibya, Güney Afrika‘dan bağımsızlığını ilan etti.
- Pocahontas (ö. 1617)
- Johann Sebastian Bach (d. 1685)
- Âşık Veysel (ö. 1973)
22 Mart
- 1933 – Nazi Almanyası‘nın ilk toplama kampı olan Dachau toplama kampı kuruldu.
- 1945 – Arap Birliği; Mısır, Suriye, Lübnan, Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve Yemen tarafından Kahire‘de kuruldu.
- 1963 – The Beatles‘ın ilk albümü Please Please Me çıktı.
- 1993 – Intel Pentium satışa sunuldu.
- 2016 – Belçika‘da Brüksel saldırıları gerçekleşti.
- I. Maximilian (d. 1459)
- Johann Wolfgang von Goethe (ö. 1832)
- Sabiha Gökçen (ö. 2001)
23 Mart
- 1919 – Benito Mussolini, İtalya‘da Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı (Fasci Italiani di Combattimento) partisini kurdu.
- 1921 – İkinci İnönü Muharebesi başladı.
- 1933 – Reichstag, Adolf Hitler‘e kararnamelerle ülkeyi yönetme yetkisi verdi. Hitler’in geniş yetkilere sahip olduğu Führer makamının meşru temeli bu yetki yasasıdır.
- 1956 – Pakistan, ilk İslam cumhuriyeti oldu.
- 2001 – Sovyet uzay istasyonu Mir‘in görevi sonlandırıldı.
- Pierre-Simon Laplace (d. 1769)
- Stendhal (ö. 1842)
- Akira Kurosava (d. 1910)
24 Mart
- 1721 – Johann Sebastian Bach, Brandenburg Konçertoları olarak adlandırılan 6 konçertosunu sundu.
- 1882 – Robert Koch, verem hastalığına neden olan mycobacterium tuberculosis adlı bakteriyi keşfettiğini duyurdu.
- 1944 – II. Dünya Savaşı sırasında Alman işgal birlikleri tarafından Ardeatine Katliamı yapıldı.
- 1976 – Arjantin Devlet Başkanı Isabel Peron, kansız darbeyle devrildi.
- 1999 – NATO, Kosova’daki çatışmalar üzerine, Yugoslavya‘ya karşı hava harekâtı başlattı.
- I. Elizabeth (ö. 1603)
- Jules Verne (ö. 1905)
- Dario Fo (d. 1926)
25 Mart
- 1655 – Satürn‘ün en büyük uydusu Titan, Christiaan Huygens tarafından keşfedildi.
- 1821 – Yunanistan, Osmanlı İmparatorluğu‘ndan bağımsızlığını ilan etti.
- 1918 – Belarus Halk Cumhuriyeti kuruldu.
- 1951 – İstanbul‘da Neve Şalom Sinagogu açıldı.
- 1992 – Kozmonot Sergey Krikalyov, Mir Uzay İstasyonu‘nda 10 ay kaldıktan sonra dünyaya döndü.
- Evliya Çelebi (d. 1611)
- Elton John (d. 1947)
- Muhsin Yazıcıoğlu (ö. 2009)
26 Mart
- 1027 – II. Konrad, Kutsal Roma imparatoru olarak taç giydi.
- 1915 – I. Dünya Savaşı: Birinci Gazze Muharebesi gerçekleşti.
- 1971 – Bangladeş bağımsızlığını ilan etti.
- 1995 – Schengen Anlaşması yürürlüğe girdi.
- 1999 – Melissa isimli bilgisayar virüsü, tüm dünyada e-posta sistemlerini etkiledi.
- Hallâc-ı Mansûr (ö. 922)
- Ludwig van Beethoven (ö. 1827)
- Patrick Süskind (d. 1949)
27 Mart
- 1625 – I. Charles, İngiltere ve İrlanda kralı oldu.
- 1941 – Yugoslavya‘da Dušan Simović, kansız bir darbe ile yönetimi ele geçirdi.
- 1958 – Nikita Kruşçev, SSCB‘de Sovyetler Birliği Bakanlar Konseyi başkanlığına yükseldi.
- 1977 – Kanarya Adaları‘nın Tenerife Kuzey Havalimanı‘nda Tenerife faciası gerçekleşti.
- 1994 – Eurofighter Typhoon, ilk test uçuşunu yaptı.
- Wilhelm Röntgen (d. 1845)
- Halid Ziya Uşaklıgil (ö. 1945)
- Quentin Tarantino (d. 1963)
28 Mart
- 193 – Didius Julianus, Roma imparatoru oldu.
- 1802 – Pallas asteroiti, Alman astronom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers tarafından keşfedildi.
- 1947 – Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu kuruldu.
- 1970 – Kütahya‘nın batısındaki Gediz yöresinde Gediz depremi meydana geldi.
- 2015 – Suriye İç Savaşı‘nda İdlib Muharebesi sona erdi.
- Pertinax (ö. 193)
- Maksim Gorki (d. 1868)
- Dwight D. Eisenhower (ö. 1969)
29 Mart
- 1430 – Osmanlı padişahı II. Murad, Selanik‘i fethetti.
- 1941 – II. Dünya Savaşı: Matapan Burnu Muharebesi sona erdi.
- 2004 – Bulgaristan, Estonya, Litvanya, Letonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya; NATO‘ya kabul edildi.
- 2006 – Dünya’nın büyük bir bölümünde gözlemlenen tam güneş tutulması gerçekleşti.
- 2010 – Moskova metrosunda gerçekleştirilen intihar saldırılarında 40 kişi öldü.
- Memduh Şevket Esendal (d. 1883)
- Gordon Milne (d. 1937)
- Carl Orff (ö. 1982)
30 Mart
- 1842 – İlk kez bir ameliyatta dietil eter ile anestezi uygulandı.
- 1856 – Kırım Savaşı‘nı bitiren Paris Antlaşması imzalandı.
- 1863 – Wilhelm Georg, Yunanistan kralı oldu.
- 1867 – Alaska, ABD tarafından Rus İmparatorluğu‘ndan 7,2 milyon dolara satın alındı.
- 2006 – Marcos Pontes, uzaya çıkan ilk Brezilyalı astronot oldu.
- II. Mehmed (d. 1432)
- Vincent van Gogh (d. 1853)
- Friedrich Bergius (ö. 1949)
31 Mart
- 1866 – İspanya Donanması, Şili‘nin Valparaiso limanını bombaladı.
- 1889 – Gustave Eiffel tarafından yapılan Eyfel Kulesi açıldı.
- 1909 – RMS Titanic‘in yapımına başlandı.
- 1966 – İnsansız uzay aracı Luna 10, Baykonur Uzay Üssü‘nden uzaya fırlatıldı.
- 2005 – Makemake cüce gezegeni, Michael E. Brown liderliğindeki bir ekip tarafından keşfedildi.
- René Descartes (d. 1596)
- Joseph Haydn (d. 1732)
- Charlotte Brontë (ö. 1855)