Uzayın Tapusu Kimin?
Dünyada her toprağın sahibi var. Bazıları bireylere bazıları şirketlere bazıları ise devletlere ait. Peki yıllardır gözlem yaptığımız, astronotlar gönderip keşifler yaptığımız ucu bucağı olmayan uzay kime ait? Uzayın tapusu var mı?
Geçmiş yıllarda uzaydan hisse satanlar olduğu gündeme gelmişti. New York Planetaryumu’nda görev yapan Robert R. Coles, kurduğu şirketle dönümü 1 dolardan Ay’dan toprak sattığı gündeme gelmişti. Ayrıca Alman asıllı Martin Jürgens, 1756’da Prusya Kralı Büyük Frederick’in atalarına Ay’ı gösterdikleri hizmetler için verdiğini iddia etmişti. Yine Yemen asıllı gençler NASA’yı Mars’ı ele geçirdiği için dava etmişlerdi. Bunlar gibi bazı olaylar tarih içerisinde zaman zaman gündeme geldi. Halen Mars’tan, Ay’dan toprak satıp insanları kandırmaya çalışanlar yok değil.
Uzay’ın Mülkiyeti Var Mı?
1962 yılında UNOOSA kurulmuştur. Açılımı Birleşmiş Milletler Dış Uzay Dairesi demektir. Bu kurumun amacı uzayın çeşitli araştırmalar için kullanımı konusunda devletler arası koordinasyonu gerçekleştirmek.
Ayrıca 1967 yılında Birleşmiş Milletler önderliğinde Türkçesi Dış Uzay Antlaşması olan bir belge hazırlandı. Böylece uzay hukuku uluslararası hukuk literatürüne geçmiş oldu. Ülkemizinde içinde olduğu 102 ülke tarafından tanınan ve onaylanan bu antlaşma ile uzay hukuku ana hususlarıyla belirlendi.
uzy2Uzay Hukukunun Ana Başlıkları
Uzay keşifleri tüm ülkelerin yararını içerecek şekilde yapılır.
Uzay keşifleri yapmak ve uzayı kullanmak konusunda bütün ülkeler bağımsızdır.
Uzay herhangi bir ülke tarafından işgal edilemez, egemenlik altına alınamaz.
Ülkelerin gerek Dünya’nın yörüngesine gerekse uzaydaki herhangi bir gökcismine nükleer silah benzeri imha edici materyaller koyamaz.
Ay ve tüm gökcisimleri sadece barışçıl amaçlara hizmet edecek şekilde kullanılabilir.
Ulusal uzay faaliyetleri ve bu faaliyetler sırasında meydana gelen zararlardan devletler mesuldür.
Bununla beraber yine aynı ilkeler çerçevesinde hazırlanmış olan Ay Antlaşması bulunuyor. Bu antlaşmanın 11. maddesinde net bir şekilde Ay ve diğer gökcisimlerinin kimsenin mülkiyeti olamayacağı ve insanlığın ortak mirası olduğu belirtiliyor. Ülkemizde bu antlaşmayı 2012 yılında onaylamıştır.